تعریف پروژه نجات‌بخشی درختان تاریخی باغات سمنان، ضروری است
گفتگوی بی‌رسانه با مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره‌کل میراث
به گزارش بی‌رسانه، هانی رستگاران، مسئول دفتر ثبت آثار و تعیین حریم اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان به تازگی در گفتگویی به پرسش‌های بی‌رسانه درباره وضعیت برخی از مواریث طبیعی استان پاسخ داده است. این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
بی‌رسانه: شما پیش‌تر اشاره کرده‌اید که چندین پرونده مربوط به میراث طبیعی استان در دست ثبت در فهرست آثار ملی قرار دارد. از میان آثار طبیعی استان، وضعیت کدام اثر را به لحاظ تخریب‌های محتمل، نگران‌کننده می‌دانید؟
در حوزه میراث طبیعی، فعلا دغدغه خاصی وجود ندارد. خوشبختانه عمده مواریث طبیعی ما یا تحت حفاظت هستند و یا شرایط اضطراری ویژه‌ای بر آن‌ها حاکم نیست. در میامی و به ویژه در اطراف کاروانسرای تاریخی، در خصوص درختان کهنسال، با آفت‌های درختی مواجه بودیم که در حال از بین بردن تنه درختان بود یا سهل‌انگاری‌هایی در حوزه قنات‌ها جریان داشت که به خشک شدن آن‌ها منجر شده و آبراه‌ها را مسدود کرده بود و در نتیجه آب به چنارها نمی‌رسید.
به همین خاطر با همکاری اداره منابع طبیعی و شهرداری میامی تمهیداتی اندیشیده شد و مسأله آب‌رسانی به چنارها و آفت‌هایی که این درختان را تهدید می‌کرد، حل شد. بزرگ‌ترین آسیب در خصوص درختان کهنسال در استان سمنان، آفت‌ها و اختلال در آب‌رسانی به این درختان است. اما به طور مثال در غار دربند در گذشته دخل و تصرفاتی صورت گرفته است.
برای این غار در گذاشته بودند و به این واسطه، بسیاری از جانورانی که در این غار زندگی می‌کردند از این مکان کوچ کردند. به تعبیر دیگر، در ساختار اکولوژیک این غار تغییراتی ایجاد شده بود که مثبت تلقی نمی‌شود. با این وجود نمی‌توان گفت که این غار در خطر است. از روند تغییرات در این غار جلوگیری بعمل آمد. برای جلوگیری از این تغییرات، باید از هرگونه دخل و تصرف در مواریث طبیعی خودداری شود تا ما بتوانیم از این مواریث حفاظت کنیم.
بی‌رسانه: دیدگاه شما درباره مستحدثاتی که در حریم کاروانسرای شاه‌عباسی سمنان واقع شده است، چیست؟
به هر حال اگر این مستحدثات، وجود نداشت، بسیار بهتر بود؛ چراکه این مستحدثات منظر یک اثر تاریخی‌فرهنگی را خدشه‌دار کرده است. حریم، چهار متر از معبر مجاور اثر است. اکنون دغدغه ما منظر اثر است و امیدواریم که با حذف الحاقات، هم منظر اثر حفظ شود و هم کاروانسرا به عنوان یک مرکز شهری قابل بهره‌برداری توسط گردشگران، مورد استفاده قرار بگیرد.
بی‌رسانه: یکی از مطالبات درباره باغات سمنان، ثبت ملی باغات است. بعلاوه، گفته می‌شود این قابلیت وجود دارد که درختان کهنسال باغات سمنان، در فهرست آثار ملی به ثبت برسد. اخیرا آقای محمد عموزاده از پژوهشگران سمنان، در مصاحبه‌ای اعلام کردند که تغییرات ایجادشده در باغات سمنان توسط شهرداری، حیات درختان کهنسال این منطقه را به مخاطره می‌اندازد. در این ارتباط دیدگاه شما چیست؟
ما در هنگام اجرای پروژه شهرداری، موضع خود را اعلام کردیم و از نتایج سوء و مضرات این طرح خبر دادیم. با گذر زمان، شاهد اتفاقات ناگوار بیش‌تری در این حوزه خواهید بود. قاعدتا وقتی شما از ترکیب سنگ و سیمان در باغات استفاده می‌کنید، میزان آب‌رسانی به درختان کاهش پیدا می‌کند. هر انسان عامی هم می‌داند که بدین واسطه آب‌رسانی به درختان کاهش پیدا می‌کند.
لازم است تمهیداتی برای نجات‌بخشی درختان تاریخی باغات سمنان اندیشیده شود. به عقیده من باید یک پروژه در این خصوص تعریف شود. به نحوی که بتوان منابع آب را مجددا برای این درختان مهیا کرد. ما در نظر داشتیم که پرونده‌هایی را برای ثبت ملی درختانِ منحصربفرد توت و دیگر درختان دارای قدمت 300 تا 500 سال در باغات سمنان تدوین کنیم.
باغات تاریخی سمنان، در دو بخش منظر تاریخی-طبیعی و درختان، ظرفیت‌هایی دارد اما اقدامات صورت‌گرفته در باغات، برنامه‌ها را در این خصوص دچار خلل خواهد کرد چراکه یکی از معیارهای اساسی ثبت ملی درختان، حقابه درختان است. با این وجود همچنان درصدد هستیم تا در سال جاری پرونده ثبت ملی یکی دو درخت دارای قدمت حدودا 350 تا 400 آماده کنیم.
آسیب‌ها در باغات سمنان، جدی است و امیدواریم در دوره جدید شهرداری، اتفاقات خوبی برای باغات سمنان بیفتد.
