از ابعاد مرگ تلخ یک کارگر زن تا دلایل کمبود نیروی کار در سمنان
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان در گفتگو با بی‌رسانه
به گزارش بی‌رسانه، امروز فرصتی دست داد تا در گفتگویی مفصل و صریح با اسماعیل غنیان، برخی از مسائل مربوط به حوزه وظایف و اختیارات اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی را مرور کنیم؛ از دلایل کمبود نیروی کار در سمنان گرفته تا ابعاد مرگ تلخ یکی از کارگران در سمنان. بی‌مقدمه شما را به مطالعه این مطلب دعوت می‌کنیم:
بی‌رسانه: جناب آقای غنیان! تحلیل شما از دلایل کمبود نیروی کار در سمنان چیست؟
من هم می‌خواهم این سوال را از شما بپرسم! در حال حاضر در مرکز و غرب استان، یک‌هزار فرصت شغلی داریم اما نیروی کار نداریم. ما نه پژوهش اما درباره دلایل این مسأله جستجو کرده‌ایم. نزدیک به 50 درصد از نیروهای کار در شغل‌های لاکچری در صنعت، غیربومی هستند؛ در دام‌پروری، کشاورزی و معدن شاید تا 70 درصد از نیروها غیربومی باشند.
سمنان شهر گرانی است و به دلیل عدم تطابق درآمدها با هزینه‌ها و پایین بودن دستمزدها، این نیروهای غیربومی به محض یافتن شغل در دیار خودشان، سمنان را ترک می‌کنند. فارغ از کمبود نیروی کارگر ساده و ماهر، ما با بیکاری فارغ‌التحصیلان به ویژه در رشته‌های علوم انسانی و عاوم پایه مواجه هستیم؛ اما حتی نیروهای دارای مدرک دیپلم هم فرصت‌های شغلی پیشنهادی را رد می‌کنند.
بسیاری از افراد را ملاقات می‌کنیم که به دنبال کارند اما پیشنهادات کاری را قبول نمی‌کنند؛ از این منظر، بسیاری از بیکاری‌ها، ارادی است. اگر صنعت، همچنان متمرکز بر کار یدی باشد و به سمت اتوماسیون نرود، ممکن است مشکلات ما در بخش تأمین نیروی کار جدی‌تر هم بشود. این مشکل تا حدی جدی است که برخی واحدها از ما می‌خواهند که به آن‌ها مجوز استفاده از اتباع خارجی را بدهیم.
امروز کارفرمایان برای رفع مشکل خود، در جذب افراد نه محدودیت سن دارند و نه حدی برای تحصیلات تعیین می‌کنند. من معتقدم به جای مشوق‌هایی نظیر پرداخت حق بیمه سهم کارفرما توسط دولت، بهتر است این مبالغ را به حقوق کارگران اضافه کنیم تا کارگران انگیزه بیش‌تری پیدا کنند. در فقدان نیروی کار ایرانی، شاید 80 تا 90 افرادی که در مشاغل سخت نظیر کشاورزی، دام‌پروری، مرغداری‌ها و… مشغول به کارند، غیرایرانیانِ مجوزدار باشند.
شورای تأمین به ما اجازه داده است که به 6 هزار و 500 نفر از اتباع مجاز، حق کار بدهیم؛ بر این اساس حدود 5 هزار و 300 نفر از اتباع به طور رسمی در استان ما کار می‌کنند.
بی‌رسانه: آیا مجموعه تحت امر شما، وظیفه‌ای در راستای حل این معضل دارد؟
ما واسطه‌ای میان فرصت‌های شغلی و جویندگان کار هستیم.
بی‌رسانه: آیا دولت در برابر افرادی که در دانشگاه‌ها تربیت کرده، وظیفه‌ای بیش از معرفی فرصت‌های شغلی ندارد؟ به تعبیری، آیا تکیه بر عبارت «بیکاران ارادی» نوعی سلب مسئولیت از حاکمیت در حوزه اشتغال نیست؟
نقد ما این است که آموزش‌های دانشگاه، عمدتا نسبتی با بازار کار ندارند. من امیدوارم در دولت جدید تعاملات مابین دانشگاه‌ها و بازار کار بیش‌تر شود تا آموزش‌ها متناسب با بازار تعریف شود.
بی‌رسانه: آخرین بررسی‌های شما درباره مرگ مرحومه طاهریان، به چه نتایجی منجر شده است؟
مرحومه طاهریان، اپراتور یکی از دستگاه‌ها بود و وقتی مقنعه و احتمالا بخشی از موی وی در گردنده دستگاه گیر می‌کند، در ضربه اول، آسیبی جدی به گردن وی وارد می‌شود. همکار او، بلافاصله دستگاه را خاموش می‌کند. مرحومه طاهریان، 20 تا 30 دقیقه پس از این حادثه زنده بوده است. پس از این حادثه ما کوشیدیم تا اورژانس در ورودی شهرک صنعتی مستقر شود.
من از یکی از همکاران مرحومه طاهریان شنیدم که اگر اورژانس زودتر به محل حادثه می‌رسید، ایشان زنده می‌ماند. مدیر واحد صنعتی، اهمال نکرده و بلافاصله با اورژانس تماس گرفته است. ظاهرا مرحومه طاهریان، در همان محل کارخانه یا در حین انتقال به بیمارستان، جان باخته است. بررسی‌های همکاران ما نشان داده که اشکال در دستگاه و البته نقص در حفاظت فردی، از عوامل این حادثه بوده است.
ایمنی دستگاه کامل نبوده و لباس مرحومه طاهریان نیز مناسب کار نبوده است.
بی‌رسانه: با توجه به کامل نبودن ایمنی دستگاه، آیا پرونده‌ای در این خصوص تشکیل شده است؟
بازرسان کار، در حوادث کار، ضابطان دادگستری هستند. ما نظرات خود را در این زمینه به دادگستری منعکس کرده‌ایم.
بی‌رسانه: گمانه‌هایی مبنی بر تملک شائبه‌دار ساختمان‌های مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت در استان وجود دارد؛ این گزاره‌ها مورد تأیید شما هستند؟
خیر؛ این ساختمان‌ها اساسا دولتی هستند. تعاونی‌های سهام عدالت در حال حاضر تعطیل هستند. آن ساختمان‌ها متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران است، بهره‌بردار آن هم وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و اکنون تعاونی‌ها تعطیل هستند هم آن ساختمان‌ها بار دیگر در اختیار وزارت قرار گرفته‌اند.
بی‌رسانه: گفته می‌شود فرزند شما در شرکت فروسیلیس مسئولیتی گرفته‌اند؛ آیا این گزاره مورد تأیید شماست؟
فرزندِ 24ساله من، مهندس صنایع است و در شرکت فروسیلیس به عنوان یک کارگر در بخش اداری مشغول بکار است، کار آموزش انجام می‌دهد و حداقل دستمزد کارگری را دریافت می‌کند تا موعد سربازی‌اش فرابرسد. فرزند من در دوره کارورزی دانشگاه به شرکت تجیران رفت و با مجازی شدن دانشگاه، فعالیت در همین واحد را ادامه داد و سپس به فروسیلیس رفت. اما اساسا پرسش من این است که به دلیل این که من مدیرکل هستم، فرزندان من حق کار ندارند؟
فرزند من در رشته‌های ارگونومی و HSE مدرس است و دوره‌های مربوطه را هم گذرانده است و وابستگی آن‌چنانی به من ندارد. اگر بنا بود، لابی کنم، نمی‌شد فرزندم را در یکی از نهادهای دولتی مشغول بکار کنم؟ من علاقه‌مندم که فرزندم وارد بخش دولتی شود اما اکنون نگاه او این است که در بخش خصوصی برای خودش فعالیت کند.
بی‌رسانه: ما یکی دو سال قبل، موضوع کاهش تعهد اشتغال استان طی 10 سال گذشته را پیگیری کردیم. دیدگاه شما در این ارتباط چیست؟
آن مطالب از نگاه کاملا غلط بود. فرماندار وقت از من در این ارتباط سوال کرد و من برای او توضیح دادم. تعهد اشتغال 40 هزار نفری در برهه‌ای، زائیده تفکر یک جریان خاص بود. می‌گفتند به ازای هر 50 متر مربع زیربنا، یک شغل برای یکسال ایجاد می‌شود! در برخی استان‌ها هنوز هم میزان پروانه‌های ساخت صادرشده از شهرداری را استعلام می‌کنند و به تعهد اشتغالشان اضافه می‌کنند!
ما تعهد اشتغال را به تفکیک شهرستان‌ها و دستگاه‌های اجرایی به طور سالانه بر اساس یک‌سری فاکتورها تعیین می‌کنیم. در سال جاری تعهد اشتغال استان، 10 هزار و 500 نفر است که این رقم در پیگیری‌ها و نظارت‌ها مبنای کار ماست. از 10 هزار تعهد اشتغال، 7 هزار و 965 مورد اشتغال معادل 76 درصد محقق شده است. فرصت‌های شغلی ما بیش از این‌هاست.
ما برای تأمین نیروی کار با استان‌های هم‌جوار مکاتبه کرده‌ایم. اعتبار مشاغل خانگی استان، در سال‌های 98 و 99، به ترتیب 5 میلیارد و 200 میلیون و 5 میلیارد تومان بود اما این رقم امسال به 32 میلیارد و 200 میلیون تومان رسیده است؛ تفکیک شهرستانی این اعتبارات نیز مشخص است.
بی‌رسانه: احساستان نسبت به عبارت «بیکاریِ صفر» چگونه است؟
اصلا چنین چیزی نداریم.
بی‌رسانه: این عبارتی بود که معاون اقتصادی پیشین استاندار به عنوان هدف خود عنوان کرده بود.
نرخ بیکاری هرگاه به 5 درصد رسید، به معنی آن است که جامعه بدون بیکار است. منظور آقای عسگری فراهم کردن فرصت‌های شغلی بیش‌تر بوده است.
