به گزارش بی‌رسانه، آن‌چه خواهید خواند گفتگویی است با امیر خلیلی‌خواه مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان سمنان پیرامون یکی از مکاتبات وی در سال 99 در خصوص بررسی مسأله واگذاری زمین به شرکت بهره‌بردار معدن بوکسیت در شرایطی که معدن تعطیل بوده و ظاهرا پروانه بهره‌برداری از آن نیز در آن زمان تمدید نشده بوده؛ بی‌مقدمه شما را به مطالعه این گفتگو دعوت می‌کنیم:
بی‌رسانه: جناب آقای خلیلی‌خواه! مکاتبه‌ای از حضرتعالی مربوط به شهریورماه سال 99 در خصوص بررسی مسأله واگذاری زمین به شرکت بهره‌بردار معدن بوکسیت وجود دارد؛ یعنی زمانی که معدن به دستور شورای تأمین تعطیل بوده و ظاهرا پروانه بهره‌برداری آن نیز تمدید نشده بوده؛ پرسش این است که آیا این مکاتبه در حین تعطیلی معدن وجه قانونی دارد؟
خلیلی‌خواه: اداره‌کل امور اقتصادی و دارایی، دبیرخانه ماده 69 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت است. این ماده قانونی، مربوط به تغییر بهره‌بردار آن دسته از اراضی دولتی است که به دولت منتقل می‌شود. ما موظف به بررسی درخواست‌هایی که به این دبیرخانه واصل می‌شود هستیم و در ابتدا، به طور مثال نمی‌دانیم که درخواست شرکت‌ها یا دستگاه‌ها، با اصول زیست‌محیطی تطبیق دارد یا خیر؛ به همین خاطر بین 8 تا 12 استعلام از دستگاه‌های مختلف انجام می‌دهیم.
متولی بررسی فعالیت شرکت آلومینا، سازمان صمت است؛ ما در دارایی اطلاع نداریم که آن‌ها فعال‌اند یا خیر؛ بنابراین استعلام می‌کنیم و در صورت مثبت بودن پاسخ‌ها مطابق قانون عمل می‌کنیم. ما صرفا دبیرخانه ماده 69 هستیم و جناب آقای استاندار در رأس کار قرار دارد. شرکت آلومینا در این‌جا چند پرونده و درخواست دارد. این شرکت در سال 96، درخواست واگذاری 2 هکتار زمین برای احداث باسکول و انباشت معدن را ارائه کرده است.
در سال 98 نیز یک هکتار برای ساختمان اداری و انبارک مواد انفجاری درخواست کرده است. به نظر می‌رسد بحث بهره‌برداری و برداشت از معدن، علیحده است و ربطی به این موضوع ندارد. ما موظفیم پس از ارائه درخواست، استعلامات دستگاه‌های متولی را برای امضای آقای استاندار، جمع‌بندی کنیم. آن‌چه مورد سوال شماست، واگذاری زمین بابت چیست؟
بی‌رسانه: بابت سوله، تعمیرگاه، انبار مواد منفجره و ساختمان اداری و پرسنلی. یکی از سوالات این است که چرا شما در استعلاماتتان، از آب منطقه‌ای استعلام نکرده‌اید؟
خلیلی‌خواه: راه‌وشهرسازی چه نقشی در آن‌جا دارد که ما از این نهاد استعلام می‌کنیم؟ راه‌وشهرسازی، دبیرخانه تغییر کاربری اراضی است. فرض کنید، زمین تا امروز متعلق به منابع طبیعی است. با استعلام ما، راه‌وشهرسازی موضوع را در کارگروه امور زیربنایی مطرح می‌کند. این کارگروه وظیفه دارد نوع کاربری‌های موجود را تعریف کند و استعلام‌های لازم از طریق این کارگروه نیز انجام می‌شود.
بنابراین اگر به طور مستقیم از آب منطقه‌ای استعلام نشده است، کارگروه امور زیربنایی، برای تعیین نوع کاربری، باید از نهاد مذکور استعلام کند. بنابراین در مجموع، آن‌چه که در بررسی درخواست شرکت آلومینا مورد استعلام قرار داده‌ایم مربوط به نگرانی‌های مردم درباره فعالیت معدن نبوده است.
بی‌رسانه: آن‌چه مایه نگرانی است معطوف به بررسی درخواست شرکت در شرایط تعطیلی فعالیت معدن و عدم تمدید پروانه آن است.
خلیلی‌خواه: معدن تعطیل بوده اما ساختمان اداری آن تعطیل نبوده است.
بی‌رسانه: یکی از درخواست‌ها مربوط به انبار مواد ناریه است.
خلیلی‌خواه: به محض ساخت انبار که در آن دینامیت نمی‌گذارند. ببینید در 27 آذرماه 1400، محیط‌زیست نامه‌ای زده و گفته آلودگی زیست‌محیطی معدن حل شده است؛ بنابراین کسی نمی‌تواند آن‌جا از کار جلوگیری کند. سازمان صمت موظف است از محل عواید بهره‌برداری معدن، مبالغی قانونی را برای بازسازی محیط‌زیست تخصیص دهد. اولویت اشتغال هم با افراد بومی منطقه است.
حساسیت‌ها به این دلایل به‌حق است اما در درخواست مذکور نقص قانونی وجود ندارد. درخواست این شرکت بابت انبار مواد ناریه، سوله، ساختمان اداری و تعمیرگاه بوده و ربطی به موضوعاتی که دوستان نسبت به آن حساسیت دارند ندارد.
فولادی، معاون اداره‌کل امور اقتصادی و دارایی: منطقه واقعا تخریب شده، تا بالای کوه جاده کشیده‌اند. راه‌هایی به عرض 18 متر در شاهوار ایجاد کرده‌اند! شما تا الان کجا بوده‌اید؟
بی‌رسانه: ما کوشیده‌ایم موضوع تخریب‌های صورت‌گرفته در شاهوار را به سهم خود پیگیری کنیم. سرانجام مکاتبه مورد بحث چه شد؟ با درخواست شرکت آلومینا موافقت شد؟
خلیلی‌خواه: ما طبق قانون تشکیل پرونده داده‌ایم اما هنوز واگذاری یا انتقالی انجام نشده است.
فولادی: درست است که در آن‌جا ضرری به منابع ملی و محیط‌زیست وارد شده اما بسیاری از مردم همان منطقه، رزق و روزی خود را به نوعی از همین معدن به دست می‌آورند. این که تخریب‌هایی صورت‌گرفته کاملا درست است اما روستای تاش هم نفع برده است. من خودم در ابتدا منتقد بودم اما وقتی از نزدیک از منطقه بازدید کردم دیدم که مردم منتفع شده‌اند.
بی‌رسانه: برخی از مردم می‌گویند خطر تهدید علیه ذخیره‌گاه آبی شاهوار، با انتفاع یک روستا رفع نمی‌شود.
خلیلی‌خواه: ببینید سخن من این است که درخواست مذکور ارتباطی با خطرات موصوف ندارد. این شرکت در سال 1400 هم تقاضای دریافت 15 هزار متر زمین، جهت دپوی ماده معدنی در معدن گانوی دامغان کرده است. درست است که درخواست‌کننده شرکت آلومیناست اما زمین درخواستی در این فقره مربوط به جای دیگری است.
فولادی: یک نکته هم این است که بر اثر انفجارها ممکن است برخی از وحوش از منطقه بروند اما این موضوع را باید دستگاه ذی‌ربط پیگیری کند.
