چند درصد از کودکان استان از سوءتغذیه رنج می‌برند؟

به گزارش بی‌رسانه، با شنیدن واژه سوءتغذیه اولین چیزی که در ذهن مجسم می‌شود شمایلی از کودکان نحیف و لاغر آفریقائیست که متبادرکننده چیزی جز فقر، فلاکت و  گرسنگی نیست.

اما حقیقت امر این است که باید بپذیریم عارضه‌ها، بلایا و بیماری‌ها، همیشه در کمین همسایه‌ها نیستند. گاهی ممکن است مخاطراتی عجیب بیخ گوش‌ خودمان باشند و سلامتی چند نسل را تهدید کنند و ما بی‌خبر از این خطرات سرگرم روزمرگی‌ها باشیم. سوءتغذیه وعواقب ناشی از آن یکی از  عوامل تهدید کننده سلامت جوامع است که جولان دادن آن مختص آفریقا نیست.

با وجود پیشرفت صنایع در جهان هنوز هم یکی ازمشکلات بزرگ کشورهای در حال توسعه فقر، قحطی و عدم دسترسی به تغذیه و هرم غذایی کیفی و استاندارد است؛ چنان که طبق آمار سازمان بهداشت جهانی مهمترین عامل تهدیدکننده سلامت جوامع و همچنین مرگ و میر کودکان ناشی از سوءتغذیه است. حال باید پرسید سوءتغذیه چیست و چگونه تهدیدکننده سلامت انسان‌هاست؟ 

دکتر سیدقاسم موسوی پزشک عمومی و فعال صنفی در خصوص اینکه سوءتغذیه چگونه به وجود می‌آید  به خبرنگار بی‌رسانه گفت: بدن انسان برای سوخت و ساز صحیح، عضله‌سازی و دریافت کالری موردنیاز به هرم غذایی استاندارد نیاز دارد از این رو باید روزانه به تمام گروه‌های غذایی دسترسی داشته باشد و اگر به مدت طولانی و به هر دلیلی هرکدام از گروه‌ها و رده‌های غذایی حذف شوند فرد دچار سوءتغذیه می‌شود و جایگزین کردن گروه‌های غذایی این کمبود جبران نخواهد و این جایگزینی منجر به رفع سوتغذیه  نمی‌شود.

موسوی افراد گرفتار دربند سوء تغذیه را به دو گروه تقسیم کرد: افرادی که به علت عدم آگاهی نسبت به هرم غذایی استاندارد رده‌هایی از غذاها را خواسته و ناخواسته حذف می‌کنند و تعادل در استفاده از گروه‌های غذایی را رعایت نمی‌کنند.

به گفته وی افراد دیگری که دچار سوتغذیه می‌شوند عمدتاً از اقشار متوسط و ضعیف جامعه هستند که به علت  مشکلات اقتصادی به سبد غذایی استاندارد دسترسی ندارند و دچار این عارضه می‌شوند.

موسوی با بیان اینکه سوءتغذیه در همه سنین اتفاق می‌افتد و در بچه‌ها، مادران باردار و گروه‌های حساس و افرادی که بیماری خاصی دارند بیشتر خود را نشان می‌دهد، اظهار کرد: اگر کودکان به هر دلیلی از رده‌های مختلف هرم تغذیه‌ای محروم و دچار سوءتغذیه شوند بیماریهای متابولیک در آنان بیشتر بروز می‌کند و در پی آن عواقبی چون اختلال در رشد، کوتاهی قد، کاهش بهره هوشی و عدم تمرکز در انتظارشان خواهد بود.

این پزشک عمومی تثبیت سلامت خانواده‌ها را در گرو استفاده اصولی و صحیح از همه گروه‌های غذایی مثل پروتئین‌ها ویتامین ها و چربی ها، میوه‌ها و… دانست و تاکید کرد: ضروری است که خانواده‌ها از همه رده‌های غذایی بهره‌مند شوند چرا که این دسترسی و استفاده صحیح  در سوخت و ساز و استراکچرال بدن و شکل گیری استخوان‌ها و سلامت خون نقش مهمی دارند و اگر یک گروه غذایی حذف شود فرد در طولانی مدت دچار سوءتغذیه و تبعات منفی ناشی از آن می‌شود.

این پزشک با بیان اینکه در سال‌های اخیر مشکلات اقتصادی و فقر عامل تشدید سوءتغذیه در کشور ما شد، افزود: متأسفانه شاهدیم  بسیاری از خانواده‌ها ناچار به حذف بعضی از گروه‌های غذایی مهم همچون پروتئین‌ها از سبد غذایی خود شده‌اند و حتی  برخی از افراد در تهیه بیس روزانه مثل نان برنج و سبزیجات هم دچار مشکل هستند و این موضوع به شیوع سوءتغذیه دامن می‌زند.

موسوی ادامه داد: متابولیسم پایه نباید به هر دلیلی چه  عدم آگاهی و دانش و چه فقر و گرسنگی  به هم بخورد چرا که در طولانی‌مدت سلامت جسم را از بین می‌برد و فرد را دچار مشکلات غیرقابل جبران می‌کند.

عاطفه اصحابی متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان نیز در گفتگو با بی‌رسانه سوءتغذیه را اختلال در مصرف غذایی اعلام کرد که یک طیف آن مربوط به خوردن بیش از حد غذا و چاقی و دیگری را  کمبود در دریافت مواد مغذی دانست که منجر به کم وزنی، لاغری و کوتاه قدی می‌شود.

وی سوءتغذیه در کودکان به ویژه کودکان زیر ۵ سال را یکی از مشکلات مهم تغذیه در همه کشورها از جمله کشور ما دانست و افزود: سوء‌تغذیه با کمبود دریافت مواد مغذی مثل آهن کلسیم، و ویتامین d و سایر مواد مغذی ارتباط تنگاتنگی دارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در خصوص اهمیت سوءتغذیه در سنین پایین گفت: سوءتغذیه در سنین پایین به ویژه کودکان زیر پنج سال مهم‌ترین عامل اختلال در رشد جسمی است و منجر به کوتاه قدی می‌شود و به جهت بروز عوارض جدی بسیار حائز اهمیت است.

 اصحابی  کاهش تکامل مغزی و کاهش بهره هوشی را یکی از عوارض دیگر سوءتغذیه دانست و افزود: کودک مبتلا به سوءتغذیه قدرت یادگیری کمی دارد و همه این تبعات باعث افت تحصیلی شدید در کودکان می‌شود.

این متخصص تغذیه ادامه داد: کودکان مبتلا به سوءتغذیه به خاطر سطح دریافت مواد غذایی کم، دچار نقص در سیستم ایمنی می‌شوند و همه این عوامل باعث افزایش ابتلا به بیماری‌هایی چون پوکی استخوان و ضعف در بزرگسالی و عدم توانمندی جسمی می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان به عواملی که باعث بروز سوء تغذیه می‌شود اشاره کرد و گفت:  ناامنی غذایی به علت فقر و بیکاری جامعه از مهمترین علل سوءتغذیه است چرا که تنگناهای معیشتی سطح دریافت مواد غذایی مغذی را کاهش می‌دهد و فرد ممکن است دچار سوءتغذیه شود.

 وی ادامه داد: گاهی اوقات ممکن است همه گروه‌های غذایی در اختیار خانواده‌ها باشد اما ناآگاهی والدین موجب می‌شود که از لحاظ تغذیه نتوانند مواد غذایی را به کودک برسانند و بنابراین فرد مبتلا به سوء تغذیه می‌شود.

اصحابی با اشاره به عواقب سوءتغذیه در کودکان گفت: آینده جوامع به کودکان بستگی دارد و اگر کودکان مبتلا به سوء تغذیه شوند در وهله نخست توانمندی خود و سپس کارآمدی یک کشور را در معرض خطر قرار می‌دهند.

وی به هم‌افزایی بین بخشی ارگان‌ها برای بهبود وضعیت تغذیه در کودکان اشاره و تصریح کرد: برای نجات جامعه از بند سوتغذیه نیازمند همکاری تنگاتنگ بین بخش‌هایی چون وزارت بهداشت، رفاه تامین اجتماعی آموزش و پرورش جهاد و سایر ارگان های مرتبط هستیم  تا بتوان وضعیت تغذیه را برای اقشاری  بهبود بخشید تا از پیشرفت سوءتغذیه جلوگیری کنند.

اصحابی ادامه داد: البته برنامه حمایتی و مداخلات تغذیه در این گروه برای پیشگیری و درمان سوءتغذیه انجام شده که یکی از آنها تغذیه با با شیر مادر و مکمل‌های غذایی است که برای نوزادان و کودکان در نظر گرفته شده و غنی‌سازی مواد غذایی با مواد مغذی مثل آهن و اسید فولیک نیز  از جمله برنامه‌هایی هستند که با همکاری وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی رفاه و کمیته امداد در حال انجام است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان ادامه داد: یکی از اقدامات صورت‌گرفته در کشور ما تحقق یک طرح مشارکتی با کمک کمیته امداد است که بن‌های خرید مواد غذایی را در اختیار خانواده‌هایی قرار می‌دهند که مبتلا به سوءتغذیه هستند تا بتوانند ماهانه با خرید اقلامی یک گوشه از مواد غذایی را تأمین کنند.

اصحابی ادامه داد: البته برنامه حمایتی و مداخلات تغذیه‌ای  به منظور پیشگیری و درمان سوء تغذیه برای گروه‌هایی انجام شده که یکی از آنها تغذیه با شیر مادر و مکمل‌های غذایی است که برای نوزادان و کودکان در نظر گرفته شده و غنی سازی مواد غذایی با مواد مغذی مثل آهن و اسید فولیک نیز  از جمله برنامه هایی است  که با همکاری وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی رفاه و کمیته امداد در حال انجام است.

وی  در بخش دیگری از سخنان خود درباره چگونگی و آمار شیوع سوءتغذیه در دنیا گفت: طی تحقیقی در سال ۲۰۲۰ اعلام شده  که ۳۰ درصد از کودکان دنیا مبتلا به سوء تغذیه هستند و در مطالعاتی که سال‌های قبل در ایران صورت گرفته نیز حاکی از این امر است که کم وزنی متوسط و شدید در کودکان زیر پنج سال در پسران حدود ۱۲ درصد و در دختران حدود ۱۰ درصد بوده است.

اصحابی افزود: طبق اعلام این آمار شیوع کوتاه قدی تغذیه ‌ای در 16.7 درصد پسران و حدود ۱۰ درصد دختران زیر ۵ سال وجود داشت که درصد سوء تغذیه در کودکانی که در روستا زندگی می کنند نسبت به شهرها بیشتر بوده است.

به گفته وی مطالعات سال‌های اخیر حاکی از این امر بوده که سطح سوءتغذیه نسبت به سال‌های قبل کاهش چشمگیری پیدا کرد که دراین اختلال و ناامنی غذایی فقر، بیکاری و کرونا دخیل بوده است.

یک مطالعه انجام‌شده در سال 2017 در سمنان نشان داده است که به ترتیب 12.5، 9.2 و 9 درصد از یک جمعیت دانش‌آموزی تحت مطالعه، به لاغری، کمبود وزن و کوتاه‌قدی دچار هستند. این مطالعه نشان داده بود که شیوع کوتاه‌قدی به طور قابل توجهی با سابقه عفونت انگلی و زندگی در مناطق روستایی مرتبط است. مطالعه مذکور شیوع سوءتغذیه در میان دانش‌آموزان استان را «بالا» توصیف کرده بود.

انتهای پیام/م