با چند واحد آلاینده تصفیه روغن برخورد قانونی صورت گرفته است؟

بی‌رسانه، طی سال‌های اخیر، آلایندگی واحدهای تصفیه روغن، ذهن علاقه‌مندان به جان مردم و محیط‌زیست را به خود مشغول کرده است. از دکتر قندالی، رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان گرمسار پرسیده‌ایم در سال‌های اخیر با چند واحد متخلف در این حوزه برخورد شده است. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

بی‌رسانه: در طول هفت تا هشت سال گذشته، مجموعا در چند مورد با واحدهای تصفیه روغن در شهرستان گرمسار که از ضوابط زیست‌محیطی تخطی کرده‌اند، برخورد صورت گرفته است؟

در طول سال‌های گذشته با آن دسته از واحدهای تصفیه روغن که آلودگی هوا را تشدید کرده بودند، برخورد شده است. وقتی روغن در فرایند پالایش حرارت داده می‌شود، بوی بسیار نامطبوعی خواهد داشت و هوا را آلوده می‌کند و محیط‌زیست در سال‌های مختلف به همین سبب، مسئولان برخی از این واحدها را به دادگاه فرستاده است. از سال 93 تا 98، مجموعا 5 یا 6 واحد را به دادگاه فرستاده‌ایم.

در سال 98، ما برخوردهای جدی‌تر با واحدهای آلاینده تصفیه روغن را آغاز کردیم. از سال 93 بخشنامه‌ای مبنی بر ممنوعیت صدور مجوز جدید بازیافت روغن به روش اسیدی ابلاغ شد و واحدهای مجوزدار هم حق افزایش ظرفیت با روش‌های تولید پیشین را نداشتند. در بازه‌ای این واحدها ظرفیتشان را با هدف کاهش پرداخت مالیات یا هر دلیل دیگری، کم تعریف کرده بودند و بعدها برای افزایش ظرفیت، به محیط‌زیست فشار آوردند.

ما اعلام کردیم که به هیچ عنوان مجوز افزایش ظرفیت را صادر نمی‌کنیم مگر آن که فرایند و تکنولوژی تولید خود را تغییر دهید. به واسطه این راهبرد، تا سال 1400، 8 واحد، فرایند تولید خود را تغییر دادند. از طرفی ما از سال 98، تمام واحدهای تصفیه روغن را در فهرست واحدهای آلاینده گنجاندیم. وقتی واحدها در فهرست واحدهای آلاینده قرار می‌گیرند، باید یک درصد از درآمدشان را به عنوان عوارض پرداخت کنند.

این رقم، کم نیست و برای یک واحد تصفیه روغن طی سه ماه، معادل 200 تا 300 میلیون تومان است و ممکن است در یکسال به یک میلیارد هم برسد. از طرف دیگر به واحدها اخطار دادیم و برای آن‌ها فرصتی تعیین کردیم اما وقتی اقدامی نکردند، در سال 99، 28 واحد آلاینده تصفیه دوم روغن را به دلیل عدم مدیریت لجن و پسماند ویژه، عدم مدیریت ویژه و آلودگی خاک در منطقه نورالدین به دادگاه فرستادیم و یک‌سری مجازات‌های مالی برای این واحدها درنظر گرفته شد.

در سال 1400 نیز 2 واحد آلاینده را به دادگاه فرستاده‌ایم. یک واحد در سال 99 و یک واحد در سال 1400 پلمب شده‌اند. علت، مطلوب نبودن سیستم کنترل آلودگی هوا بوده است. این دو واحد با رفع مشکل، به چرخه تولید بازگشته‌اند. با این برخوردها، تغییر رفتار در واحدها مشاهده شده است.

یکی از پسماندهای تصفیه روغن، لجن اسیدی است و در گذشته واحد چندانی در شهرستان گرمسار وجود نداشت که این لجن‌ها را به صورت اصولی بازیافت کند اما در حال حاضر در شهرستان گرمسار 4 واحد و در آرادان یک واحد بازیافت لجن داریم که به نسبت روش‌های پیشین، پسماند چندانی هم تولید نمی‌کنند. از دیگر پسماندهای تصفیه روغن، خاک رنگ‌بر است که پسماند آن هم توسط برخی شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با این حساب، در حال حاضر در پسماندهای مربوط به لجن اسیدی و خاک رنگ‌بر مشکل خاصی نداریم. نکته مهم دیگر آن که بیش از دو دهه است که دیگر از استقرار واحدهای آلاینده جدید در گرمسار جلوگیری می‌کنیم. ما حتی از استقرار صنایع آب‌بر نیز در شهرستان گرمسار جلوگیری می‌کنیم.

بی‌رسانه: آیا در بررسی‌هایتان به این موضوع برخورده‌اید که واحدهای تصفیه روغن، روغنِ کارکرده را با سوخت سنگین مخلوط کنند؟ ظاهرا این ترکیب در آن سوی مرزها به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

من هم تنها این موضوع را شنیده‌ام و با آن برخورد نکرده‌ام.

بی‌رسانه: مجموعا چند واحد تصفیه روغن در شهرستان گرمسار وجود دارد؟

مجموعا 34 واحد تصفیه روغن در شهرستان گرمسار وجود دارد که 6 واحد از این تعداد، غیرفعال و 28 واحد فعال‌اند. از 28 واحد فعال، 3 واحد از روش تقطیر جزء به جزء استفاده می‌کنند و 8 واحد هم از روش غیراسیدی استفاده می‌کنند.

بی‌رسانه: قوانین در حوزه برخورد با واحدهای آلاینده تصفیه روغن، به اندازه کافی بازدارنده است؟

قوانین، خوشبختانه مطلوب‌اند و مسأله جدیت در برخورد است. مرجع قضایی حسب سیاست‌های خود و شاید به سبب شرایط اقتصادی و تحریم‌ها، در برخورد با این واحدها قدری دست به عصا حرکت می‌کند.

بی‌رسانه: چشم‌انداز آلایندگی واحدهای تصفیه روغن در شهرستان گرمسار را چطور ارزیابی می‌کنید؟

فشار محیط‌زیست و بازدهی کم روش‌های منسوخ‌شده و آلاینده، سبب شده که خود واحدها به سمت بهبود شرایط حرکت کنند. من در مجموع چشم‌انداز را روشن می‌بینم.